રાષ્ટ્રગીત "વંદે માતરમ"ને આજે, શુક્રવારે 150 વર્ષ પૂર્ણ થયા છે. આ પ્રસંગ નિમિત્તે, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી નવી દિલ્હીના ઇન્દિરા ગાંધી ઇન્ડોર સ્ટેડિયમ ખાતે સવારે 9.30 વાગ્યે વર્ષભર ચાલનારા સ્મૃતિ સમારોહનો પ્રારંભ કરશે. તેઓ એક ટપાલ ટિકિટ અને સિક્કો પણ જાહેર કરશે.

વંદે માતરમની ૧150મી વર્ષગાંઠનો કાર્યક્રમ 7 નવેમ્બર, 2025 થી 7 નવેમ્બર, 2026 દરમિયાન દેશભરમાં યોજાશે. સરકારી નિવેદન અનુસાર, મુખ્ય કાર્યક્રમ ઉપરાંત, લોકો સવારે 10 વાગ્યે દેશભરના જાહેર સ્થળોએ સામૂહિક રીતે વંદે માતરમ ગીત ગાશે.

ભારતનું રાષ્ટ્રગીત, વંદે માતરમ, 7 નવેમ્બર 1875ના રોજ અક્ષય નવમીના શુભ પ્રસંગે બંકિમ ચંદ્ર ચેટર્જી દ્વારા લખવામાં આવ્યું હતું. તે સૌપ્રથમ તેમની નવલકથા આનંદમઠના ભાગ રૂપે તેમના મેગેઝિન બંગદર્શનમાં પ્રકાશિત થયું હતું.

મોદીએ કહ્યું - 7 નવેમ્બર એક ઐતિહાસિક દિવસ

પીએમ મોદીએ ગુરુવારે રાત્રે X પર લખ્યું - "7 નવેમ્બર, દેશવાસીઓ માટે એક ઐતિહાસિક દિવસ છે. આપણે વંદે માતરમ ગીતના ગૌરવશાળી 150 વર્ષની ઉજવણી કરવા જઈ રહ્યા છીએ. આ પ્રેરણાદાયી હાકલથી દેશની પેઢીઓ દેશભક્તિની ભાવનાથી ભરાઈ ગઈ છે. આ ખાસ પ્રસંગે સવારે 9:30 વાગ્યે દિલ્હીમાં એક કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવાનું મને સૌભાગ્ય મળશે. અહીં એક સ્મારક ટપાલ ટિકિટ અને સિક્કો પણ બહાર પાડવામાં આવશે. વંદે માતરમનું સામૂહિક ગાન આ કાર્યક્રમનું મુખ્ય આકર્ષણ રહેશે!"

વંદે માતરમ રાષ્ટ્રગીત બનવાની કહાની...

7 નવેમ્બર, 1875ના રોજ, બંકિમચંદ્ર ચેટર્જીએ સૌપ્રથમ વખત સાહિત્યિક મેગેઝિન બંગદર્શનમાં "વંદે માતરમ" પ્રકાશિત કર્યું. 1896માં, રવિન્દ્રનાથ ટાગોરે ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના અધિવેશનમાં સ્ટેજ પર "વંદે માતરમ" ગાયું. આ પહેલી વાર હતું જ્યારે આ ગીત રાષ્ટ્રીય સ્તરે જાહેરમાં ગવાયું. સભામાં હાજર હજારો લોકોની આંખો ભીની થઈ ગઈ હતી.

વંદે માતરમ ગાવા બદલ બાળકોને 5 રૂપિયાનો દંડ

1905માં, બંગાળના ભાગલા સામે વંદે માતરમ એક વ્યાપક નારો બની ગયો. રંગપુરની એક શાળામાં બાળકોએ આ ગીત ગાયું ત્યારે, બ્રિટિશ અધિકારીઓએ 500 વિદ્યાર્થીઓને ફક્ત વંદે માતરમ બોલવા બદલ પાંચ-પાંચ રૂપિયાનો દંડ ફટકાર્યો.

બ્રિટિશ સરકારે ઘણી શાળાઓમાં વંદે માતરમ ગાવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. તે સમયે વિદ્યાર્થીઓ વર્ગો છોડી દેતા હતા, સરઘસ કાઢતા હતા અને ગીત ગાતા રહેતા હતા. ઘણી જગ્યાએ, તેમને પોલીસે માર માર્યો હતો અને કેદ કરવામાં આવ્યા હતા.

17 ઓગસ્ટ 1909ના રોજ જ્યારે મદનલાલ ધીંગરાને ઈંગ્લેન્ડમાં ફાંસી આપવામાં આવી ત્યારે તેમના છેલ્લા શબ્દો વંદે માતરમ હતા.

બંધારણ સભામાં વંદે માતરમને રાષ્ટ્રગીત જાહેર કરવામાં આવ્યું

ભારતને સ્વતંત્રતા મળ્યા પછી, બંધારણ સભાએ રાષ્ટ્રગીત અંગે નિર્ણય લેવાનો હતો. 24 જાન્યુઆરી, 1950ના રોજ, બંધારણ સભાના અધ્યક્ષ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદે જણાવ્યું હતું કે વંદે માતરમ ગીતે ભારતના સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં ઐતિહાસિક ભૂમિકા ભજવી છે. તેને રાષ્ટ્રગીત જન ગણ મન સમાન માન અને દરજ્જો આપવામાં આવશે. આ સાથે, વંદે માતરમને ભારતનું રાષ્ટ્રીય ગીત જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું.