વિદેશમાં અભ્યાસ કરવો ઘણા વિદ્યાર્થીઓ માટે એક સ્વપ્ન સમાન છે, પરંતુ જટિલ વિઝા પ્રક્રિયા, લાયકાત પરીક્ષાઓ, ઊંચો ખર્ચ અને નવી સંસ્કૃતિમાં અનુકૂલન જેવા પડકારો આ યાત્રાને મુશ્કેલ બનાવી શકે છે. વિદેશમાં અભ્યાસ કરવાની તમારી ઇચ્છા સાકાર કરવા માટેની સંપૂર્ણ માહિતી અહીં જાણો.

વિદેશી યુનિવર્સિટીઓ ભારતીય વિદ્યાર્થીઓને વૈશ્વિક શિક્ષણ અનુભવ સાથે કારકિર્દી વિસ્તરણની તક આપે છે. બ્યુરો ઓફ ઇમિગ્રેશન મુજબ, 2024માં આશરે 7.6 લાખ ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે વિદેશ ગયા હતા.ઇન્ડિયન સ્ટુડન્ટ મોબિલિટી રિપોર્ટ અનુસાર, આ વર્ષના અંત સુધીમાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓનો કુલ વિદેશ અભ્યાસ ખર્ચ $70 બિલિયન સુધી પહોંચવાની ધારણા છે. આ આંકડા દર્શાવે છે કે વિદેશમાં અભ્યાસ કરવાનું વલણ ઝડપી ગતિએ વધી રહ્યું છે. તેમ છતાં, ઊંચા ખર્ચ અને નવી શિક્ષણ પદ્ધતિ જેવા પડકારોને કારણે આ સફર સરળ નથી. તેથી, વિદેશ અભ્યાસની દરેક પ્રક્રિયાને સમજી લેવી અગત્યની છે.

જરૂરી પાત્રતા અને પરીક્ષાઓ

વિદેશમાં અભ્યાસ કરવા માટે વિદ્યાર્થીઓએ સામાન્ય રીતે ભાષા પ્રાવીણ્ય કસોટી અને પ્રમાણિત શૈક્ષણિક પરીક્ષાઓ આપવી પડે છે. અંગ્રેજી બોલતા દેશોની યુનિવર્સિટીઓમાં પ્રવેશ માટેની મુખ્ય પરીક્ષાઓ નીચે મુજબ છે:

• IELTS – વિશ્વભરના મોટા ભાગના વિશ્વવિદ્યાલયોમાં માન્ય. માન્યતા અવધિ: 2 વર્ષ
• TOEFL – યુએસ, યુકે અને કેનેડામાં સ્વીકૃત. માન્યતા અવધિ: 2 વર્ષ
• PTE – 3,500થી વધુ સંસ્થાઓમાં માન્ય. એક બેઠકમાં પરીક્ષા પૂર્ણ થાય છે
• Duolingo English Test – ઓનલાઈન ઉપલબ્ધ અને ઓછા ખર્ચે લેવાતી પરીક્ષા, હવે અનેક યુનિવર્સિટીઓ સ્વીકારે છે

વિષય આધારિત પ્રવેશ પરીક્ષાઓ

વિદ્યાર્થીના અભ્યાસક્રમ અનુસાર કેટલીક વિશેષ પરીક્ષાઓ જરૂરી હોય છે:

• SAT/ACT – એન્જિનિયરિંગ, બિઝનેસ અને લિબરલ આર્ટ્સ જેવા અંડરગ્રેજ્યુએટ કોર્સ માટે
• GRE/GMAT – MBA, એન્જિનિયરિંગ અને હ્યુમેનિટીઝ જેવા અનુસ્નાતક અભ્યાસક્રમો માટે
• અન્ય મુખ્ય પરીક્ષાઓ: LSAT (કાયદો), MCAT (મેડિસિન), CFA (ફાઇનાન્સ)

વિઝા નિયમો અને તાજેતરના ફેરફારો

વિદેશમાં અભ્યાસ માટે વિદ્યાર્થી વિઝા જરૂરી છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં અનેક દેશોએ તેમના વિઝા નિયમો કડક કર્યા છે, ખાસ કરીને અભ્યાસ પછીની વર્ક પરમિટ સંબંધિત નિયમો.

• યુએસએ: F-1 અને M-1 વિઝા
• કેનેડા: સ્ટડી પરમિટ
• યુકે: ગ્રેજ્યુએટ રૂટ વિઝા
• ઓસ્ટ્રેલિયા: સ્ટૂડન્ટ વિઝા
• જર્મની: નેશનલ વિઝા
• ન્યુઝીલેન્ડ: સ્ટાન્ડર્ડ સ્ટૂડન્ટ વિઝા

તાજેતરના ફેરફારોની વાત કરવામાં આવે તો

• કેનેડાએ ‘SDS પ્રક્રિયા’ નાબૂદ કરી છે
• યુકેએ આશ્રિત વિઝા પર નિયંત્રણો લાદ્યા છે
• ઓસ્ટ્રેલિયાએ હવે વિઝા માટે ઓછામાં ઓછી AUD 29,710 નાણાકીય ક્ષમતા ફરજિયાત કરી છે

વિઝા પ્રક્રિયા અને તૈયારી

વિઝા માટે અરજી કરતા પહેલા સંબંધિત દેશના દૂતાવાસની વેબસાઇટ પરથી જરૂરી દસ્તાવેજો અને નિયમો તપાસો.

પ્રક્રિયામાં ઘણો સમય લાગી શકે છે — કોર્સ શરૂ થાય તે પહેલાં 3 થી 6 મહિના પહેલાં અરજી કરો.

જરૂરી દસ્તાવેજો

• માન્ય યુનિવર્સિટીનું પ્રવેશ પત્ર અથવા LOA
• પાસપોર્ટ
• બેંક સ્ટેટમેન્ટ અને નાણાકીય પુરાવો
• અંગ્રેજી ભાષા પરીક્ષાનો સ્કોર

જો નાણાકીય પુરાવા અધૂરા હોય તો વિઝા નકારી શકાય છે, તેથી તમામ દસ્તાવેજો સંપૂર્ણ રાખો.

આંતરરાષ્ટ્રીય શિષ્યવૃત્તિ યોજનાઓ

• કોર્નેલ યુનિવર્સિટી ટાટા શિષ્યવૃત્તિ: દર વર્ષે લગભગ 20 લાયક ભારતીય વિદ્યાર્થીઓને કોર્નેલમાં અભ્યાસ કરવાની તક આપે છે.
• AAUW ઇન્ટરનેશનલ ફેલોશિપ: અમેરિકન એસોસિએશન ઓફ યુનિવર્સિટી વુમન દ્વારા આપવામાં આવતી આ શિષ્યવૃત્તિ માત્ર બિન-યુએસ મહિલાઓ માટે છે.
• રિચમંડ સ્કોલર્સ પ્રોગ્રામ: રિચમંડ યુનિવર્સિટીના પ્રતિષ્ઠિત પુરસ્કારોમાંનો એક, ઉત્તમ સિદ્ધિ ધરાવતા આંતરરાષ્ટ્રીય વિદ્યાર્થીઓ માટે.
• માઇક્રોસોફ્ટ શિષ્યવૃત્તિ: યુએસ, કેનેડા અથવા મેક્સિકોમાં STEM (વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી, એન્જિનિયરિંગ, ગણિત) વિષયોનો અભ્યાસ કરતા પ્રતિભાશાળી વિદ્યાર્થીઓ માટે. ટ્યુશન ફીની સંપૂર્ણ અથવા આંશિક મદદ મળે છે.